نام نویسنده : سميه سادات علي پور اونجي
سطح تحصیلی : سطح 3
رشته تحصیلی : تفسیر و علوم قرآن
استاد راهنما : رضا محققيان
استاد مشاور : مسعود محفوظي
تاریخ دفاع : 1394/11/17
چکیده پایان نامه : پژوهش حاضر درصدد تبیین و بررسی جایگاه اخلاق در نظام حقوقی خانواده از دیدگاه آیات و روایات است. قرآن کریم و روایات معصومین که سرچشمه وحی الهی و کشتی نجات بشریت هستند، برای مسئله خانواده ومسائل مربوط به آن اهمیت خاصی قائل شده‌اند. خانواده از نظر ظاهری کوچک‌ترین واحد اجتماع است، ولی از جهت اهمیت و ارزش، اساس و پایه اجتماع را تشکیل می‌دهد. یکی از مهم‌ترین عناصر در نظام حقوقی خانواده در اسلام اخلاق است، که جایگاه بسیار مهمی در این زمینه دارد. اخلاق و حقوق در نظام حقوقی خانواده رابطه نزدیک و تنگاتنگی دارند. اخلاق موجب تلطیف در روابط اعضای خانواده شده و محوریت پیدا می‌کند. دین اسلام نگرش خاصی به مسئله طلاق دارد و در نگاه اول آن را مبغوض و آخرین راه‌حل می‌داند. در آیات و روایات مختلفی طلاق، عده، و رجوع و ابعاد گوناگون اخلاقی و حقوقی آن را مشخص می سازد. معاشرت و رفتار پسندیده در خانواده مورد سفارش قرآن گرفته است و در تعالیم اسلامی کیفیت این معاشرت به معروف و نمونه‌های آن همچون اخلاق نیکو، وفاداری، عفو و گذشت و … بیان شده است و مصادیق حقوقی آن از جمله نفقه، اجرت‌المثل، مهریه و مسائل مربوط به آن نیز آورده شده است. رویکرد عادلانه اسلام به حقوق مالی و معنوی زوجین و اعضای خانواده با بررسی آیات و روایات مربوط به استقلال مالی و قلمرو آن و تقسیم کارهای منزل که براساس تفاوت‌های جسمی و روحی زن و مرد و ظرفیت‌های روانی و اخلاقی آن‌ها است روشن می شود. جایگاه اخلاق در رابطه والدین با فرزندان و فرزندان با والدین نیز به‌خوبی در آموزه‌های دینی مورد توجه قرار گرفته است، از نامگذاری فرزندان و لزوم تعلیم ادب و آموزش معارف دینی و احکام تا لزوم احسان به والدین و قلمرو اخلاقی و حقوقی اطاعت و احترام به والدین و نقش مؤثری که هر کدام از والدین و فرزندان درزندگی یک‌دیگر دارند. بیان تمام این مطالب گویای توجه ویژه اسلام به مسئله اخلاق در ابعاد مختلف نظام حقوقی خانواده و حاکم بودن روح اخلاق در تمام زوایای آن است.
واژگان کلیدی : خانواده، اخلاق، نظام حقوقی، آیات، روایات.