نام نویسنده : فاطمه تجلی

سطح تحصیلی : 4

رشته تحصیلی : تفسیر تطبیقی

استاد راهنما : حجت الاسلام فلاحی قمی

استاد مشاور : حجت الاسلام سید ضیاء الدین علیانسب

تاریخ دفاع : 1402/9/8

چکیده رساله : یکی از واکنش های دشمنان دربرابر دعوت اسلامی، برخورد های منفی بخصوص توهین به مقدّسات و ساحت پیامبراعظم(ص) بوده که ریشه در خاستگاه های بینشی، گرایشی و کنشی دارد. نوشتار حاضربا هدف تحلیل تطبیقی خاستگاه اهانت به پیامبرصلوات الله علیه وآله در صدر اسلام ودوره معاصر با محوریت آیات قرآن بوده که با گردآوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای و پردازش توصیفی تحلیلی انجام شد که، 8 خاستگاه بینشی مانند اعتقادات و دیدگاه باطل، ناتوانی در برابر منطق وحی و… و 21 خاستگاه گرایشی مانند گرایش به معاصی وحبّ نیاکان و… و7 خاستگاه کنشی مانند عدم پذیرش بت ها… ازحدود 1000 اهانت در صدراسلام و دوره معاصراستخراج گردید، سپس با بررسی اشتراکات و افتراقات خاستگاه‌ها بدین نتیجه رسید که خاستگاه های بینشی مشترک در این دو بازه زمانی عبارتند از: اعتقادات و دیدگاه باطل و ناآگاهی نسبت به اهداف وتعالیم انبیاء و ناتوانی در برابر منطق وحی است وافتراقات خاستگاه های بینشی اهانت ها شامل استبعاد رسالت الهی بشرو پندارهای باطل درباره پیامبر اکرم(ص) است. خاستگاه های گرایشی مشترک در طول چهارده قرن عبارتند از: گرایش به معاصی، حبّ نیاکان، ترس از مسائل نوظهور، دنیا دوستی، حسادت، کراهت از حق و حبّ قدرت و…است وافتراق خاستگاه های گرایشی، زمینه سازی سلطه غرب بر خاورمیانه است.خاستگاه های کنشی مشترک عبارتند از: معرّفی قرآن به عنوان کتاب آسمانی، عدم پذیرش بت‌ها، انفعال و وادادگی در میان مسلمانان و… است، و افتراقات خاستگاه‌های کنشی اهانت‌ها، حضور پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله و بدشگون خواندن وی و کم کاری دانشمندان اسلامی است. افتراقات ذکر شده، اشاره‌ای به تفاوت ذاتی و ماهوی میان خاستگاه‌های صدراسلام و دوران معاصر ندارد بلکه آن طور که درتحلیل چنین افتراقاتی آمده است تفاوت شرایط و ابزار و امکانات مجال بروز وظهور خاستگاه مذکور را در دوره زمانی دیگر نمی‌دهد؛ لذا عملکرد دشمنان در هر دو دوره با هدفی مشترک و خاستگاه های مشابه با انواع اهانت های بیانی وعملی بوده، لکن بستر پیدایش و ابزار اهانت در دوره معاصر، با قالب جدید بوده است. راهبردهای پیامبر(ص) در برابر این نوع اهانت ها با توجه به خاستگاه ها، دعوت به توحید و تبیین واستدلال شفّاف، صبر، اعلام بیزاری و توکل، تحدی، انذارکفار، جهاد و… بوده است که امروز نیز همین راهبردها با توجه به اشتراک کامل میان خاستگاه ها می تواند راهگشا باشد.

واژگان کلیدی : \”رسول الله\”، \”حضرت محمد\”، \”دشمنان پیامبر\”،\”اهانت به پیامبر\”،\”توهین به پیامبر\”.