نام نویسنده : کلثوم دشتی
سطح تحصیلی : سطح 3
رشته تحصیلی : فقه و اصول
استاد راهنما : شهره صادقی
تاریخ دفاع : 1401/7/16
چکیده پایان نامه : یکی از حقوق مطرح در بین خانواده ها ، در جوامع اسلامی، مسأله حق حبس است که از دیر باز مورد بحث در مجامع فقهی وحقوقی وقانونگذاری بوده است.اصطلاح «حق حبس» از اصطلاحات مربوط به دو قرن اخیر است که اکثر فقهای امامیه و اهل سنت آن را به رسمیت شناخته ودر کتب فقهی به آن اشاره کرده‌اند.دراین پژوهش به شرایط وآثار حق حبس زوجه در مذاهب خمسه، به روش تطبیقیومقایسه ای بین مذاهب پرداخته شد. هدف این پژوهش تبیین شرایط اعمال حق حبس زوجه و آثار این حق از منظر هر یک از فقهاء و علمای مذاهب خمسه و ادله آنان وبه دست آوردن نقاط اشتراک و اختلاف مذاهب در این مساله میباشد.این پژوهش با استفاده از منابع فقهی مذاهب خمسه، شرائط و آثار این حق را از دیدگاه فقهای مذاهب خمسه بررسی کرده است. اصل حق حبس زوجه مورد قبول مشهور فقهای مذاهب خمسه بوده ومهمترین دلیل بر اثبات این حق، بنا وسیره عقلاست.برای این حق در مذاهب خمسه شرایطی وجود دارد که در جزئیات این شرایط باهم اختلاف دارند وآن شرایط عبارتند از:وجود مهریه، حالّ بودن مهریه، عدم تسلیم مهریه و عدم تمکین زوجه(به اختیار خود).طبق نظر اکثریت علمای مذاهب خمسه، اگر در عقد نکاح مهریه تعیین نشده باشد ویا همه ی مهر به صورت معجل باشد،زوجه حق حبس ندارد.اگر زوج مهر را تسلیم زوجه نماید، زوجه هیچ مانع شرعی برای امتناع ندارد واگر هم به اختیار خود تمکین کند،حق حبس او ساقط می شود. ازآثار فقهی حق حبس،به آثاری چون:پرداخت مهریه توسط زوج،عدم وجوب تمکین زوجه در صورت عدم پرداخت مهریه توسط زوج و عدم اسقاط حق نفقه در صورت اعمال حق حبس توسط زوجه می توان اشاره کرد، که در این پژوهش آثار فقهی مورد اتفاق یااختلاف مذاهب مورد بررسی قرار گرفت.بنابر قول مشهور فقهاءمذاهب،زوج ملزم به پرداخت مهریه حالّ بوده و در صورت عدم پرداخت آن توسط زوج، تمکین زوجه واجب نیست و او می‌تواند از تمکین امتناع ورزد و با اعمال این حق، نفقه او ساقط نمی‌شود چراکه این امتناع وی از موارد نشوز محسوب نمی‌شود.
واژگان کلیدی : حق،حق حبس،زوج وزوجه،مذهب، مهریه، تمکین، نفقه.