نام نویسنده : عقيله سادات مقدس نيان
سطح تحصیلی : سطح 3
رشته تحصیلی : فقه و اصول
استاد راهنما : سيد حميد جزايري
استاد مشاور : مرضيه اسكندرجوي
تاریخ دفاع : 94/06/28
چکیده پایان نامه : در گذشته‌های تاریخی، سیاست¬ها و تدابیر جمعیتی غالبا ًمعطوف به ازدیاد جمعیت بوده است. اما با توجه به گسترش روز افزون جمعیت جهان و ایجاد ناهماهنگی بین بخش تولید و مصرف، اندیشمندان به دنبال حل این مشکل و کنترل افزایش انسان¬ها افتادند. بحث کنترل جمعیت برای اولین بار در سال 1798 میلادی توسط کشیش انگلیسی به نام مالتوس مطرح شد و به مرور این بحث به جوامع اسلامی کشیده شد و موضوع کنترل جمعیت در دستور کار کشورهای اسلامی قرار گرفت. به دنبال آن این پرسش پدید آمد که دیدگاه اسلام و فقهای اسلامی در این خصوص چیست. لذا تبیین نظر اسلام، به خصوص فقهای شیعه، نسبت به کنترل جمعیت و راههای آن، موضوع این پایان نامه می¬باشد، که مشتمل بر سه فصل است. از آنچه گذشت این نتیجه به دست می‌آید که برخی از فقها هر گونه کنترل و تحدید نسل را مخالف فلسفه اسلام و روح ایمان دانسته و با آن مخالفت کرده اند و برخی دیگر از فقها به دلیل نرخ بالای رشد جمعیت و تنگنا¬های اقتصادی و رفاهی، با تنظیم خانواده موافق اند. به نظر می‌رسد نمی‌توان در مسئله کنترل جمعیت قاعده عام و فراگیر برای هر زمان و مکان ارائه نمود؛ بلکه متناسب با شرایط و خصوصیات حکم آن متغیر است. در مواردی که تکثیر نسل باعث اضرار بر جامعه شود جواز آن محل تردید است و در مواردی که تکثیر باعث تقویت جامعه اسلامی در مقابل کفر شود حکم آن جواز بمعنی الاعم است و با این توجیه، تعارض بدوی میان برخی روایات و فتاوای فقها قابل پاسخ است. روایاتی که به تکثیر نسل دعوت می¬کند ناظر به شرایطی است که جامعه اسلامی نیازمند نفرات بیشتر است. در مواردی که جامعه اسلامی از نظر جمعیت اشراب شده است و تکثیر نسل ممکن است آفاتی را برای جامعه چه از نظر فرهنگی و یا اقتصادی به دنبال بیاورد تحدید نسل مورد توجیه قرار می¬گیرد. و تشخیص این مهم در مواردی که نظام اسلامی مستقر باشد از امور حکومتی و از شئون ولی فقیه است و در صورت عدم استقرار نظام اسلامی بر عهده عقلای متدین از آن جامعه و یا نفس افراد خواهد بود.
واژگان کلیدی : جمعیت، کنترل جمعیت، تنظیم خانواده، تحدید موالید، نسل، عزل