بررسي تطبيقي حركت و زمان از ديدگاه ابن سينا و ملاصدرا و نتايج آن از ديدگاه آن دو

نام نویسنده : مريم ميرزاكريمي

سطح : سطح 3

رشته تحصیلی : فلسفه اسلامی

استاد راهنما : سيد احمد غفاري

استاد مشاور : عبداله محمدي

تاریخ دفاع : 95/11/04

چکیده پایان نامه : جهان هستی محل حدوث حوادث و تغییرات است. تفحص در آثار حکما نشان از اهمیّت بحث حرکت و زمان دارد. ابن سینا و ملاصدرا از جمله فیلسوفانی هستند که درباه ی مساله ی حرکت و ارتباط آن با زمان، تبیین جامعی ارائه نموده اند. ابن سینا حقیقت خارجی حرکت را منطبق بر معنای توسطی می داند که طبق آن حرکت امری بسیط، مستمر و فاقد امتداد است ؛ به همین دلیل پذیرش زمان از جانب او متناقض می نماید زیرا امتداد و سیلان حقیقت زمان است که مقدار حرکت را اندازه می گیرد. او حرکت را در مقولات چهارگانه ی کیف،کم،وضع و أین جاری می داند و سایر مقولات را غیر متحرک به حساب می آورد. شیخ الرئیس حرکت را منحصر در عالم جسمانی می داند و از برهان حرکت در اثبات واجب بالذات مدد می گیرد . ملاصدرا حقیقت خارجی حرکت را منطبق بر معنای قطعی می داند که مطابق با آن حرکت امری ممتد، متصل و سیّال است، که زمان از سیلان این حرکت انتزاع می شود. او به مقولات چهارگانه ی متحرک کم، کیف، وضع و أین، مقوله ی جوهر را نیز اضافه نموده که یکی از مبانی خاص حکمت متعالیه است و با تمسک به اصل حرکت جوهری برخی از مباحث مهم و دشوار اعتقادی مانند حدوث عالم، دوام فیض و ربط حادث به قدیم را مبرهن می نماید.

واژگان کلیدی : حرکت، زمان، قوه، فعل، تدریج، سیّال، امتداد