نام نویسنده : وحيده ابراهيمي
سطح : سطح 3
رشته تحصیلی : کلام اسلامی
استاد راهنما : فاطمه رجبی
تاریخ دفاع : 1400/10/21
چکیده پایان نامه : طرح مباحث خداشناسی و الهیات بالمعنی الأخص در فلسفه اسلامی از اهمیت خاصی برخوردار است. اما در این میان، مسألة اثبات وجود خداوند دارای اهمیت بیشتری می¬باشد و محور دیگر مسائل خداشناسی قرار می¬گیرد، به گونه¬ای که ابتدا باید وجود خداوند با برهان عقلی اثبات شود و سپس به سایر مباحث خداشناسی پرداخته شود، در غیر این صورت مابقی مباحث جایی برای طرح شدن ندارند. برهان امکان و وجوب، که ابن سینا مقرر آن است یکی از براهینی است که ادعا می¬کند خداوند را بدون واسطه غیر به اثبات می¬رساند؛ از این رو ابن¬سینا ادعا کرد که برهانش از سایر براهینی که تا زمان وی اقامه شده بودند برتر است و شایسته¬ی نام صدیقین بودن، می¬باشد. اما این ادعای وی مورد مخالفت فراوان برخی فلاسفه از جمله ملاصدرا و پیروان وی و برخی متکلمان امامی مذهب قرار گرفت و اعتراضات و مخالفت¬های خود را در قالب اشکالات متعددی از جمله بهره¬گیری برهان از مفهوم موجود، مبتنی بر اصالت ماهیت بودن، و لمی بودن برهان، ناسازگاری برهان با حدوث زمانی عالم و همچنین ناسازگاری برهان با مساله اولویت و… بیان کردند. اما با توجه به جایگاه و نقش ابن¬سینا و تأثیر او در حکیمان بعد از خودش و شهرت برهانش در اثبات وجود خداوند از طرف دیگر، تأملی دوباره در این استدلال را اقتضا کرد، تا با دقت نظر یکایک اشکالات نام¬ برده از جانب ملاصدرا و پیروانش و همچنین از جانب متکلمین، طرح و بررسی شود؛ و در نهایت روشن شد که هیچ کدام از اشکالات مطرح شده، بر برهان وارد نمی¬باشد بلکه همه قابل پاسخگویی هستند و به ساحت برهان هیچ آسیبی نمی¬زنند و تنها اشکال وارد، اشکال ملاصدرا مبنی بر استفاده برهان از مفهوم وجود یا موجود، بر برهان وارد است.
واژگان کلیدی : ابن¬سینا، اثبات واجب، دور، تسلسل، امکان و وجوب، برهان صدیقین، شبه لم