نام نویسنده : صدیقه انصاری

سطح : سطح 3

رشته تحصیلی : فلسفه اسلامی

استاد راهنما : رضا حاجي ابراهيم

استاد مشاور : عسکری سليماني اميري

تاریخ دفاع : 95/11/23

چکیده پایان نامه : پس از ورود مباحث فمینیسمی به حوزۀ علوم اسلامی، ارتباط میان جنسیت و نفس به عنوان یک مسأله چالشی مورد توجه قرار گرفت و دانشمندان علوم مختلف اسلامی، با توجه به مبانی اسلامی به تبیین و تشریح این مباحث اقدام نمودند. در فلسفۀ اسلامی نیز از حدود صد و پنجاه سال پیش، دانشمندان مسلمان به این گفتگوها پیوستند و دربارۀ برابری یا تفاوت زن و مرد نظریه‌پردازی کردند. در بین فیلسوفان معاصر شیعی برخی مانند آیت الله جوادی آملی به تساوی بعد انسانی زن و مرد اعتقاد دارند و در مقابل تعدادی از آنها قائل به تفاوت میان نفس زن و مرد هستند. در این پژوهش مبانی و ادلۀ دو دیدگاه تفاوت ذاتی نفس زن و مرد و تساوی نفس این دو، مورد توجه قرار گرفته است. تعدادی از اندیشمندان شیعی بر اساس مبانی حکمت متعالیه، بر تأثیر جنسیت بر نفس و تفاوت بین نفس زن و مرد تأکید دارند. مفاد آیات و روایات و همچنین شواهدی از علوم زیست شناسی، روان شناسی و جامعه شناسی به تفاوت ویژگی های روحی، رفتاری و شخصیتی میان زن و مرد اشاره می کند. اساتیدی همچون سید محمد غروی، یدالله یزدان پناه، غلامرضا فیاضی با توجه به مبانی حکمت مبانی مانند حرکت جوهری، سنخیت میان علت و معلول و وحدت نفس و قوا معتقدند که جنسیت نوع ساز است و زن و مرد دو نوع متفاوت هستند. در مقابل علامه طباطبایی(ره)، آیت الله جوادی آملی و آقای حمید پارسانیا با تساوی نفس زن و مرد معتقد هستند. آیت الله جوادی آملی چهار ادلۀ تعریف ذاتی شی، تحلیل مادی و صوری شی، تلازم میان وصف و موصوف و آیات قرآن به اثبات این موضوع پرداخته اند.ایشان معتقدند که نفس زن و مرد دارای جنس و فصل واحدی هستند و عدم جنسیت پذیری روح، سالبه به انتفای موضوع است. پس از بررسی ادلۀ هر دو گروه، می توان گفت با توجه آیات قرآن و مبانی حکمت متعالیه، نفس زن و مرد دارای ماهیت نوعی واحد هستند و زن و مرد بودن نوع انسان را به دو صنف زن و مرد تقسیم می نماید.

واژگان کلیدی : تساوی ، تمایز، نفس،جنس وجنسیت،عقل،علامه طباطبایی، جوادی آملی