نام نویسنده : سیده لیلا هاشمی
سطح : سطح 3
رشته تحصیلی : فلسفه اسلامی
استاد راهنما : علي شيرواني
تاریخ دفاع : 1400/4/28
چکیده پایان نامه : یکی از پرسش‌های اساسی در مورد دین، سؤال در بارۀ گستردگی یا محدود بودن قلمرو آن است. مقصود از قلمرو دین در این نوشتار، جنبة مفهومی و مصداقی دارد که شامل همۀ ابعاد فردی، اجتماعی، سیاسی، مادی و معنوی انسان می‌شود. هدف از پرسش مذکور یافتن تبیینِ معقول و قابل دفاع از قلمرو دین است. تفحص در کلام شهید مطهری، علامه طباطبایی و آیت الله مصباح یزدی نشان می‌دهد که دین در همۀ ابعاد دخالت دارد. در آثار آنها چنین مطالبی مشهود است. با توجه به اینکه مهندس بازرگان در بارۀ قلمرو دین در قبل و بعد از انقلاب نظری متفاوت دارد، در نوشتار حاضر تلاش شده است تا حد امکان، قلمرو دین از دیدگاه ایشان در قبل و بعد از انقلاب تفکیک شود؛ سپس هر یک از آنها جداگانه بررسی، تحلیل و نقد شوند. در مجموع به نظر می‌رسد جامعیت و گستردگی دین از دید ایشان مغفول مانده است. هرچند قبل از انقلاب دیدگاهی حداکثری داشته‌اند؛ ولی بعد از انقلاب از نظر خود عدول کرده و دیدگاه حداقلی را برگزیده‌اند. با توجه به اینکه دیدگاه ایشان با اشکالاتی مواجه است، نظریه‌های مطرح شده از سوی متفکران اسلامی چون شهید مطهری، علامه طباطبایی و آیت الله مصباح یزدی تا حدودی از مشکلات پیشِ‌رو کاست و در عین حال دخالت دین را در همۀ ابعاد بشری در نظر گرفت
واژگان کلیدی : آخرت، دنیا، دین، دین حداقلی، دین حداکثری، سکولاریسم، قلمرو دین.