نام نویسنده : زهره نوروزپور
سطح : سطح 3
رشته تحصیلی : کلام اسلامی
استاد راهنما : محمدتقي يوسفي
استاد مشاور : يارعلي كرد فيروز جايي
تاریخ دفاع : 96/04/18
چکیده پایان نامه : تناسخ به معنای انتقال روح از بدنی به بدن دیگر پس از مرگ، آموزه ای است که مورد توجه بسیاری از مکاتب و ادیان زنده ی جهان بوده است؛ اگرچه برخی معتقدند که خاستگاه آن در بین ادیان بودایی و هندی بوده، ولی ردپای آن را در همه ی ادیان، اعم از مسیحیت و یهودیت و حتی در بین فرقه هایی از دین اسلام می توان دید. این تناسخ ، تناسخ ملکی است.ولی در آثار اندیشمندان اسلامی با تناسخی دیگر روبرو میشویم که تناسخ ملکوتی نامیده میشود، این نوع تناسخ را برای اولین بار ملاصدرا به کار برده و اعتقاد داشته که اندیشمندانی که تناسخ را قبول دارند منظورشان این نوع تناسخ بوده نه تناسخ مصطلح هندیان. معاد جسمانی به معنای عود جسم انسانی بعد از مرگ در جهان دیگر برای رسیدگی به اعمال و ثواب و عقاب است، که منظور معاد روحانی – جسمانی است نه جسمانی صرف. این نوع معاد مورد تأکید آیات و روایات می باشد و انکار آن مساوی با کفر وخارج شدن از دایره ی اسلام است؛ اما در کیفیت معاد جسمانی اختلافاتی در بین اندیشمندان وجود دارد. دو دیدگاه قابل توجه عبارتند از: 1. معاد جسمانی با جسم عنصری که این دیدگاه هماره مورد توجه متکلمین بوده است ولی در عصر حاضر که عصر شکوفایی علوم انسانی – اسلامی می باشد، بیشتر مورد کنکاش قرار گرفته است. 2. معاد جسمانی با جسم مثالی که مورد تأکید ملاصدرا و پیروان مکتب حکمت متعالیه است. به نظر می رسد معاد جسمانی مثالی هیچ ارتباطی با تناسخ نداشته باشد؛ مگر اینکه تناسخ ملکوتی را در نظر بگیریم که تعبیر دیگر آن می شود تجسم اعمال. که تجسم اعمال یکی از ویژگی های معاد جسمانی است. اما معاد جسمانی عنصری که به اعتقاد برخی معاد جسمانی مورد تایید آیات و روایات است ، با شبهه ای روبروست بنام تناسخ و باید جواب داده شود آیت الله فیاضی حفظه الله به نوعی پاسخ این شبهه را داده اند و از طریق اثبات امکان اصل تناسخ( امکان بازگشت روح به بدن بعد از مرگ)معادجسمای عنصری را تبیین کردند.
واژگان کلیدی : تناسخ، تناسخ ملکی، تناسخ ملکوتی، معاد، معاد جسمانی، عود جسم عنصری، عود جسم مثالی.