نویسنده : سیده منیره داودی ازغدی

دانش آموخته سطح 4 رشته فقه خانواده

پذیرفته شده در: دوفصلنامه فقه حکومتی

سال نگارش : 1402

رتبه علمی : علمی- پژوهشی

چکیده: خانواده، نهاد خصوصی است که قاعدتاً زیر قلمرو دخالت حاکمیّت نیست، ولی حاکمیّت با اختیاراتی که دارد، در مواردی خاص، در تشکیل، استمرار و انحلال خانواده، مُجاز یا موظّف به ورود ‌است تا از حقوق افراد صیانت‌ کند. این پژوهش به تحلیل فقهی گسترۀ مداخلات حاکمیّت اسلامی در عرصۀ تشکیل نهاد خانواده و بررسی مصادیقی از دخالت‌های حاکم شرع و مستندات فقهی آن می‌پردازد. اِعمال ولایت در مواردی خاص، مانند نکاح باکره در صورت عضل ولیّ، ولایت در نکاح دختر نابالغ، دخالت حاکمیّت در تزویج بی‌همسران، آسان‌سازی ازدواج و تبیین و تعلیم فرهنگ و سبک زندگی از موارد مداخله حاکمیّت در عرصۀ تشکیل خانواده‌ است که در این پژوهش بررسی می‌شود. تبیین و تعلیم فرهنگ و سبک زندگی، ابعاد متعدّدی دارد و گسترۀ ارگان‌های مختلفی، ازجمله نظام‌های آموزشی، رسانه، سیاست‌های تقنینی و اجرایی نظام و ارگان‌های اقتصادی را دربر می‌گیرد. مداخلات حاکم باهدف ایجاد جامعۀ خانواده‌محور انجام ‌می‌شود و مهم‌ترین کارکرد خانواده را بر پایۀ الگوی اسلامی به‌عنوان کانون امنیّت و آرامش‌ تقویت‌ می‌کند. روش پژوهش، توصیفی‐تحلیلی است.

واژگان کلیدی:‌ حاکمیّت شرعی، مداخلات حاکمیّت، خانواده، ولایت، نکاح