حجت‌الاسلام لقمانی در نشستی با موضوع «فلسفه زندگی و بی‌انگیزگی نسل جوان»، به تحلیل تفاوت میان «زنده بودن بیولوژیک» و «زندگی واقعی» پرداخت و راهکارهایی برای خروج از بحران بی‌هدفی ارائه داد. وی با انتقاد از اتکا به خرافات و شانس، تأکید کرد که آرامش، تمرکز، تفکر و “نیت خوب” زیربنای یک زندگی هدفمند است و «زندگی یک اتفاق نادری است که برای بعضی افراد رخ می‌دهد.»
بحران بی‌انگیزگی در نسل جوان و تفاوت نسلی
حجت‌الاسلام لقمانی در ابتدای سخنان خود به وضعیت جامعه اشاره کرد و گفت: «نسل جوان ما بسیار بی‌انگیزه شده و اختلاف نسلی فراوان است. بسیاری از ما نمی‌دانیم چرا زنده هستیم و چرا باید زندگی کنیم.» وی نسل جدید را از نظر فکری تیز اما از نظر بدنی همیشه خسته دانست و افزود: «زندگی بسیاری از افراد تنها در حد زنده بودن بیولوژیک است؛ یعنی اکسیژن بگیرد، کار بکند، قلب بکشد و غذا بخورد. این نوع زیستن، زندگی نیست، بلکه مردگی است.»
فال‌فروشی، نماد کسانی که در امروز مانده‌اند
این استاد با بیان داستانی از یک کودک فال‌فروش، به نقد رویکردی پرداخت که در آن افراد دل‌خوش به شانس و توهم هستند. وی گفت: «از پسر فال‌فروش پرسیدم چه می‌کنی؟ یک جمله گفت: «به کسانی که در امروز زندگیشان مانده‌اند فردا را می‌فروشد.» فال، قرعه و شانس انسان را شصت سال منتظر اتفاقی می‌کند که هرگز رخ نخواهد داد.»
وی در ادامه، شانس را در معنای غلط آن رد کرد و تأکید کرد که شانس واقعی از درون انسان می‌جوشد:
«خدا نکند انسان زندگیش را بر اساس شانس و اتفاق قرار بدهد. چون من کار اصلی‌ام نویسندگی است، یک کتاب هم راجع به شانس دارم، یک جمله زیبا را می‌گویم: “خوش‌شانس‌ترین افراد در دنیا هیچ اعتقادی به شانس ندارند.” شانس واقعی چیزی است که نیازمند آرامش، توجه، تفکر، اراده و نیت خوب است. وقتی انسان با این فضا وارد شد، زندگی طعم دیگری دارد.»
تفاوت زندگی «وحیانی» و «وَهْمانی»
حجت‌الاسلام لقمانی در بخش دیگری از سخنانش، سبک زندگی افراد را به دو نوع اصلی تقسیم کرد:
زندگی وحیانی: این نوع زندگی را مشابه زنبور عسل دانست که طبق فرمان خداوند عمل می‌کند. وحی یعنی «شعور مرموز و الهام» که هدفمند است. وی با اشاره به آیه قرآن (اوحی ربک الی النحل) خاطرنشان کرد که زندگی وحیانی بر مبنای دستور و هدف مشخص الهی بنا نهاده شده است.
زندگی وَهْمانی: این سبک زندگی بر پایه توهم، خیال، «شاید» و به‌ویژه «ای کاش» استوار است. وی هشدار داد که:
«بسیاری از افراد وَهْمانی زندگی می‌کنند. “ای کاش، ای کاش” در زندگی انسان پای شیطان را باز می‌کند و ریشه حرص و حسرت و حسادت است.»
وی در پایان با اشاره به روایتی، تأکید کرد که خداوند کسانی که از کلمه «ای کاش» استفاده می‌کنند (که نماد حسرت و درجا زدن است) را دوست ندارد .