نام نویسنده : سعيده سلطاني
سطح تحصیلی : سطح 3
رشته تحصیلی : تفسیر و علوم قرآن
استاد راهنما : صالح قنادی
استاد مشاور : محمد علي اسدي نسب
تاریخ دفاع : 1394/12/25
چکیده پایان نامه : خداوند انسان را آفرید و او را در مسیر تکامل قرار داد. در این راستا رسولانی فرستاد تا به عنوان چراغ هدایت، شیوه بهتر زیستن را به بشر بیاموزند و او را تا سرمنزل مقصود که همان قرب الهی است، رهنمون سازند. حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) از پیامبرانی است که سرگذشت ایشان، در آیات متعددی از قرآن کریم آمده است. توجه به سیره و روش زندگی آن حضرت و نحوه مدیریت ایشان در مواجهه با ابتلائات الهی و مشکلاتی که در مسیر دعوت خود داشته است، الگوهایی تحت عنوان «مهارت‌های زندگی» به ما ارائه می‌دهد. در عصر حاضر که رویکرد بسیاری از کشورها و همچنین سازمان‌های جهانی مانند سازمان جهانی بهداشت و یونیسف، به سمت طراحی مدل‌هایی برای «مهارت‌های زندگی» است، شناساندن چنین الگوهایی مفید فایده است. در این اثر با بررسی آنچه در آیات قرآن کریم در مورد حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) آمده، مراجعه به تفاسیر مختلف و نظر مفسران در ذیل آیات و کتب مربوط به زندگی آن حضرت، مباحثی استخراج شده که شامل مهارت‌های زندگی در قالب معرفتی و گرایشی، گفتاری و رفتاری است. در بخش مهارت‌های رفتاری، مهارت‌های مطرح شده، جزو مهارت‌های دهگانة معرفی شده در سازمان‌های جهانی است، بنابراین ابتدا به تعریف آن پرداخته و سپس با بررسی آیات، موارد قابل تطبیق بر آن استخراج شده است. بررسی آیات به شیوه فوق نشان می‌دهد، حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) از نظر معرفتی و گرایشی به مهارت شناخت خداوند، انسان و فرجام هستی دست یافته است. او با تفکر در آیات الهی خدا را شناخته و به مردم زمانه خود معرفی نموده است. همچنین به عنوان یک انسان در انجام وظایف خود در برابر حق تعالی کوشیده و خداوند نیز در مقابل، به او رشدی عطا فرموده که از طریق آن به درجه بالایی از معرفت انسان، خدای تعالی و فرجام هستی رسیده است. در بخش مهارت‌های گفتاری به دست می‌آید که ابراهیم (علیه‌السلام) با خدای خود راز و نیاز می‌کرده و برای خود، خانواده، مردم زمانه خود و آیندگان، حاجاتی را طلب مینموده. از نحوه بیان درخواست‌های آن حضرت قواعد و آداب دعا کردن قابل استخراج است. رفتار او با پدرخوانده، فرزند و قومش برخوردی محبت‌آمیز بوده و هیچ‌گاه از موضع برتر با نزدیکان خود سخن نگفته است. در مواقع لزوم چه در برخورد با نزدیکان و چه در مواجهه با مخالفان از موعظه و انذار کمک گرفته و با بیانی مستدل و قاطع سخنان خود را مطرح نموده است. رفتارهای فردی حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) نشان‌دهنده مهارت تصمیم‌گیری و خویشتن‌داری آن حضرت در مقاطع حساس زندگی است. بررسی رفتارهای اجتماعی آن حضرت نشان می‌دهد، او در برقراری ارتباط مؤثر و هم‌دلی با دیگران و جلب توجه آنان تا رسیدن به اهداف، مهارت داشته است و در موقعیت‌های حساس زندگی با به‌کارگیری روشی خلاقانه به خواسته خود رسیده و از مغالطه دشمن در منحرف ساختن اذهان عمومی جلوگیری نموده است.
واژگان کلیدی : مهارت‌های زندگی، سیره، حضرت ابراهیم (علیه‌السلام)، قرآن.