شیوه تدریس و چگونگی اداره جلسات حفظ قرآن کریم :
دراهمیت تعلیم قرآن کریم در روایتی معصوم علیه السلام فرموده است : « معلّم القرآن و متعلّمه یستغفر له کل شئ حتی الحوت فی البحر ؛ معلم و متعلم قرآن فضیلت می‌دارند که تمام آنچه که در آسمان و زمین هست ، برای آنها استغفار می‌کنند ؛ حتی ماهیهای دریا».
در روایت دیگر ، علی علیه السلام وقتی که حقوق فرزند را بر پدر و مادر می‌شمارند ، می‌فرمایند : یکی از حقوق فرزند بر پدر آموختن قرآن به اوست . در روایت دیگر آمده است که اگر پدری به فرزندش قرآن را بیاموزد ، روز قیامت گردن بندی زیبا به او هدیه می‌کنند که همه انسانها ، از اولین تا آخرین ، در شگفتی و حیرت فرو می‌روند .
از این روایات ، به خوبی اهمیت آموختن قرآن به دیگران روشن می‌شود ؛ به ویژه وظیفه پدران در این زمینه بیشتر است و آنها باید سعی کنند که فرزندانشان را تربیت قرآنی کنند . البته روشن است که اگر پدری موفق تر است که خود او هم اهل قرآن باشد و در منزل قرآن را تلاوت کند تا به طور طبیعی ، فرزند او نیز به سوی قرآن گرایش یابد .
خردسالان را از قرآن دلزده نکنید اگر فرزند شما در سنین خردسالی است باید به گونه‌ای برنامه ریزی شود که بر آن فشار نیاید ؛ ممکن است از قرآن دلزده شود و دیگر هیچ وقت به قرآن رو نیاورد . باید با تشویق و ایجاد انگیزه آن را به سمت قرآن دعوت کرد .
غالب خردسالان زمینه حفظ قرآن را در سنین خردسالی ندارند و نمی‌توانند در سنین خردسالی حافظ کل قران بشوند . بنابراین اصرار بیجای بعضی از پدران و مادران موجب می‌شود که فرزندشان از قرآن دلزده بشوند . البته همه کودکان می‌توانند با حفظ کردن برخی از آیات در سنین خردسالی ، آماده حفظ کل قرآن در سنین بالاتر شوند .
تدریس ، روشی برای تثبیت محفوظات یکی از راههای تثبیت محفوظات ، تشکیل جلسات قرآن است . با این ترتیب ، به این روایت شریف عمل کرده‌اید که « زکاة العلم نشره » و هم با این کار ، زمینه تمرین و ممارست زیادی را برای خود فراهم ساخته از فراموش شدن محفوظات خودتان جلوگیری کرده اید . من به همه کسانی که موفق به حفظ قرآن کریم شده‌اند ،توصیه می‌کنم که حتی اگر امکان پذیر است ، در منزل خود جلسه‌ای را تشکیل دهند و از همسایگان و از بستگان دعوت کنند و نقش مربی حفظ قرآن را برای آنها ایفا کنند و آنها را در این مسیر آورند .
تفاوت شیوه تدریس خردسالان و بزرگسالان شیوه اداره جلسات حفظ قرآن برای خردسالان (یعنی کسانی که توانایی روخوانی قرآن را ندارند) با بزرگسالان متفاوت است . در جلسات خردسالان ، حفظ باید در همان جلسه انجام بگیرد و تکرار آیات در منزل . در واقع معلم ، نقش استاد حفظ را دارد و بچه‌ها را به حفظ کردن تشویق می‌کند و با تکرار آیات در جلسه ، آیات در ذهن آنها تثبیت می‌کند . البته با این شیوه نمی‌توان مقدار زیادی از آیات را در طول یک هفته حفظ کرد ، از این رو ، قرآن آموزان خردسال، همان صفحه را که در کلاس حفظ کرده‌اند ، تکرار می‌کنند می‌کوشند بر محفوظاتشان مسلط شوند و آنها را تثبیت کنند .
اما در جلسات بزرگسالان ، طبیعی است که کار برعکس است ؛ یعنی اینها در منزل آیات را حفظ می‌کنند و در جلسه ، آیاتی حفظ شده را ارائه می‌کنند . در جلسه ، استاد قرآن آیاتی را که آنها قرار بوده در طول هفته حفظ کنند ، به این ترتیب ، قرآن آموزان بزرگسال از حسن حفظ خودشان مطلع می‌شوند . پس برای آنها بهانه و انگیزه‌ای برای ادامه کار حفظ است . دراین جلسات ، اشخاص با دیدن کسانی که در این مسیر گام نهاده‌اند ، اشتیاق می‌یابد و با سرعت بیشتری به کار خود ادامه می‌دهد .
محورهای تدریس در جلسات
محور اول : باید استاد آیاتی را که در طول هفته گذشته همه حفاظ حفظ کرده‌اند ، بپرسد . این در صورتی است که جلسه هفته‌ای یکبار تشکیل شود ؛ اما اگر جلسه هفته‌ای دو یا سه بار تشکیل می‌شود ، باید آیاتی را که در فاصله جلسه قبلی و کنونی حفظ شده ، از همه شرکت کنندگان سؤال کند . به عنوان مثال اگر طبق برنامه‌ای که ما در مباحث پیش گفتیم ، هر هفته سه صفحه را حفظ کنند ، استاد باید در جلسه بعد این سه صفحه را از همه بپرسد .
محور دوم : سؤال از آیات گذشته است ؛ یعنی آیاتی که از حفظ آنها بیش از یک هفته می‌گذارد ، این آیات هم باید به نوبت از همه شرکت کنندگان پرسیده شود تا هم مروری بشود و هم اگر آیاتی فراموش شده است ، حافظ قرآن متوجه شود و به ترمیم محفوظات خود بپردازد .
محور سوم : آماده سازی برای حفظ آیات جدید است . مربی حفظ باید علاوه به اینکه خود حافظ قرآن است ، با آیات مشابه و معنای بعضی از لغات مشکل هم آشنا باشد تا بتواند قرآن آموزان را با آیات مشابه و لغات مشکلی که در آیات جدید باید حفظ کنند ، آشنا سازد
روشهای سؤال از محفوظات
1. از تک تک افراد به صورت انفرادی می‌پرسید و او از ابتدا تا انتهای صفحه را تلاوت می‌کند و دیگران می‌شنوند .
2 . خوب است از شیوه جمع خوانی استفاده بشود ؛ به این صورت که آیه‌ای را استاد می‌خواند و همه حاضران با توجه به تلفظ و با سرعت استاد ، آن را جمع خوانی می‌کنند . این شیوه چند فایده دارد :
هم به شما کمک می‌کند که در وقت کوتاهی از تمام شرکت کنندگان امتحان به عمل بیاورید و هم با ایجاد تنوع ، باعث می‌شود تا قرآن آموزان احساس خستگی نکنند.
3. به صورت اشتراکی از شرکت کنندگان آیات را بپرسید ؛ بدین گونه که آیه‌ای را مطرح کنید و به نوبت اشخاص یک آیه تلاوت کنند و به همین ترتیب، این سلسله ادامه بیاید .
ضرورت گرفتن آزمون و شیوه‌های آن امتحان گرفتن در جلسات حفظ بسیار لازم و ضروری است . شیوه امتحان می‌تواند به شکلهای مختلفی باشد ؛ مثلاً به صورت کتبی می‌توان امتحان گرفت ؛ به این صورت که آیاتی را بنویسید و از شرکت کنندگان بخواهید که ادامه آن را بنویسید ، و یا کلمات آیه‌ای را جابه‌جا بنویسید و از آنها بخواهید اشتباه را پیدا بکنند . همچنین می‌توانید مضمونی را به آنها ارائه کنید و از آنها بخواهید که آیه متناسب با این مضمون را بنویسید . هر چقدر سؤالها متنوع باشد ، در ایجاد انگیزه برای حفظ قرآن مؤثر خواهد بود .
سعی کنید که از ابزار تشویق استفاده کنید ؛ چرا که حفظ قرآن کاری مشقت آور است و اگر آنها احساس کنند که مورد حمایت استاد ، اگر چه حمایتهای معنوی ، قرار دارند ، با اشتیاق بیشتری کار حفظ را ادامه می‌دهند ، حتی همین که شما با کلمه « أحسنت » حضار را تشویق بکنید ، در پیشرفت آنها نقش بسیار مؤثری خواهد داشت .
تنوع در جلسات حفظ فراموش نشود تلاش کنید به جلسات حفظ بسیار تنوع دهید تا انگیزه و اشتیاق قرآن آموزان را برای ادامه حفظ بالا ببرید . به عنوان مثال ، می‌توانید در فاصلة جلسات معماهای قرآنی مطرح کنید به پاسخ دهندگان جایزه بدهید . همچنین می‌توانید از شماره آیات ، یا معنای لغات مشکل سؤالاتی را مطرح کنید . در جلسات ، لطایف قرآنی را که در کتابهای مخصوص جمع آوری شده و جاذبه خاصی دارد ، بگویید تا هم تنوعی ایجاد شود و هم و قرآن آموزان درک بهتری از معنا و مفهوم آیات داشته باشند .