به گزارش روابط عمومی نشست علمی گروه اخلاق و تربیت ، به مناسبت هفته پژوهش با حضور حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای دکترعلی فتحی(زید عزه) ، حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای فیروزمهر(زید عزه) دبیر علمی ؛  ویژه ی طلاب سطح 3 رشته تفسر و علوم قرآن مورخ 96/9/27  در موسسه آموزش عالی حوزوی معصومیه خواهران  برگزار شد.

در ابتدای این نشست، حجت الاسلام والمسلمین دکترعلی فتحی به بیان تعریف اجمالی از  معنا شناسی واژگانی پرداخت و گفت: این علم در شاخه علم نشانه شناسی زبانی قرار می گیرد و به مطالعه و تحلیل معنای درون زبانی می پردازد. در این علم مطالعه علمی و تحلیلی دربارۀ کلمات زبان به منظور شناخت جهان بینی قومی و زبانی صورت می گیرد. مفسر برای درک مراد الهی از آیات قرآن می بایست به معنای واژگان قرآنی مسلط شود. تا قرن سوم و چهارم (ه.ق) عمده کلمات و واژه های قرآنی برای مردم قابل درک بوده است و کتابهای ما قریب القرآن هستند و برای درک محتوای کتاب نیازی به شرح و  تفسیر به کتب دگر نبوده است. از قرن پنجم به بعد کتاب مفردات راغب نوشته شد که تمام کلمات قرآنی را در برگرفت. این کتاب دارای دقت و نوآوری فوق العاده می باشد که نظیری مانند آن تاکنون نوشته نشده است. پس از آن کتاب فقه اللغه نگاشته شد.

 وی  با معرفی شاخصه های اصلی معنا شناسی و نظریه های آن گفت:معناشناسی سه شاخه اصلی فلسفی، منطقی و زبانی دارد. معناشناسی فلسفی به بررسی ماهیت معنا می پردازد. معناشناسی منطقی صدق و کذب جملات را بررسی می کند. معناشناسی زبانی از واقعیت های بیرونی حکایت گری می کند.

   نظریه های معناشناسی واژگانی شامل تاریخی، ساختارگرا ،شناختی، نوساختگرایی، ترکیبی و زایشی می باشد. برای معناشناسی پیام ها و محتوای وحی الهی نظریه معناشناسی ترکیبی بسیار کاربردی است.

حجت الاسلام والمسلمین دکترعلی فتحی در ادامه سخنان خود معناشناسی ترکیبی آقای ایزوتسو(مستشرق ژاپنی) در مورد تفسیر قرآن را مورد بررسی قرار داد و افزود:

   ایزوتسو با مطالعه قرآن به این نتیجه رسیده است که کلمات قرآن به همدیگر سیگنال می دهند. کانونی ترین کلمه قرآن الله است و کلیدی ترین واژه، کلمه ایمان است. کلمات کلیدی در کلام قرآن دائما تکرار می شود و به کلمه الله ارتباط پیدا می کند. کتاب های که در این موضوع ترجمه شده است: کتاب خدا و انسان در قرآن، کتاب ساختمان معنایی مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن و مفهوم ایمان در کلام اسلامی.معنا به سه نوع اساسی، اضافی و کانونی تقسیم بندی می شود؛معنای اساسی: عنصر اصلی ارتباط زبانی یا معنای اولی که به ذهن تبادر می شود.معنای اضافی: معنایی اضافی و نسبی نسبت به معنای اساسی معنای کانونی: واژه کلیدی خاصی که نماینده ومحدود کننده یک حوزه معنایی است.کلمات کانونی قرآن، نمایان گر جهان بینی قرآن هستند.به عنوان مثال: (ایمان و اهتداء) در بررسی رابطه ایمان و هدایت می توان گفت که بین این دو کلمه کانونی رابطه همنشینی وجود دارد. همچنین بین کلمات خوف، خشیت و تقوا رابطه همنشینی برقرار است.بین کلمات جهاد با هجرت، بلا و صبر نیز این رابطه برقرار است. مراد از همنشین معنایی کلماتی است که در یک زنجیره در کنار هم قرار می گیرند و بین آنها پیوند و ارتباط برقرار است و برای درک پیام کلام وحی، جایگاه کلمات کانونی در جمله بسیار حائز اهمیت است.

حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای علی فتحی پایان سخنان خود محور مطالعه همزبانی را به سه بخشِ الف) باهم آیی متداعی بر حسب حوزه معنایی

ب) باهم آیی هم نشینی بر اساس مفاهیم اهل زبان

ج) رابطه جانشینی: از نوع انتخاب و جایگزینی میان هر یک از الفاظ یک زنجیره کلامی با الفاظی است که می توانند جایگزین شوند تقسیم نمود .

شایان ذکر است این نشست با پاسخ به سوالات طلاب حاضر در جلسه به پایان رسید.