نام نویسنده : زینب مرادي

سطح : سطح 3

رشته تحصیلی : کلام اسلامی

استاد راهنما : فاطمه رجبی

استاد مشاور : ابراهیم علی پور خورجستان

تاریخ دفاع : 98/6/30

چکیده پایان نامه : پژوهش پیش¬رو به تبیین اندیشه¬های کلامی علامه محمدجواد مغنیه در مباحث اعتقادی (مبدأشناسی، راهنماشناسی، معاد) پرداخته است. دغدغه اصلی نگارنده، دستیابی به اندیشه¬های شاخص علامه مغنیه در مباحث کلامی و روش¬شناسی ایشان در این باره است. در راستای این هدف، نگارنده با بهره¬گیری از کتاب و سنت و آثار کلامی علامه محمدجواد مغنیه و دیگر متکلمین به شیوه کتابخانه¬ای و فیش برداری و با استفاده از نرم¬افزارهای علمی، مطالب را جمع¬آوری و این پژوهش را به شیوه توضیحی- تحلیلی سازماندهی و پردازش نموده است. در این پژوهش پس از طرح مسئله شناخت خداوند و معرفت فطری، در ادله خداشناسی دلایل متکلمین مانند برهان حدوث، برهان حرکت و برهان نظم مطرح می¬شود. در مورد اوصاف خداوند نیز بر اساس مشی متکلمان به صفات قدرت، علم، حیات و اراده پرداخته و افعالی مانند قضا و قدر، جبر و تفویض و کلام الهی تبیین گردیده است. در بحث نبوت نیز با استفاده از قاعده لطف ضرورت بعثت را تبیین نموده و به اوصاف و ویژگی¬های انبیاء می¬پردازد. در میان اوصاف رسولان عصمت و ادله آن تفصیلاً بررسی شده است. مغنیه وجه اعجاز قرآن را اسلوب آن دانسته و نظریه صرفه را مردود می¬داند. در امامت عامه نیز به ضرورت، دلایل وجوب عقلی نصب امام، وظایف امام، شرایط و صفات امام می¬پردازد و در امامت خاصه، دلایل عقلی و نقلی امامت امام علی¬علیه¬السلام و سایر ائمه¬علیهم¬السلام را اثبات می¬کند. در بخش معاد، اهم مباحث معاد هم¬چون امکان ذاتی و وقوعی معاد، ادله ضرورت و وجوب آن، کیفیت معاد و شبهات منکرین مورد بررسی واقع شده و مسائل پیرامونی معاد هم-چون قبض روح، حسابرسی قبر، نفع صور، حبط اعمال و… بیان شده است. بر اساس یافته¬های این پژوهش، علامه مغنیه از منظر روش شناسی کلامی به جریان عقل-گرای فلسفی تعلق دارد و از مکتب عقلی با گرایش فلسفی بزرگانی چون خواجه نصیرالدین طوسی و صدرالمتالهین شیرازی تأثر پذیرفته است.

واژگان کلیدی : علم کلام، محمدجواد مغنیه، مبدأشناسی، راهنما شناسی، نبوت، امامت، معاد