نام نویسنده : سارا سعادت آگاه

سطح : سطح 3

رشته تحصیلی : کلام اسلامی

استاد راهنما : مهدی زندیه

استاد مشاور : غلامعباس عشرتي

تاریخ دفاع : 98/6/31

چکیده پایان نامه : در شناخت مسائل اصلی و اعتقادی شیعه، نقش متکلمان اسلامی، بسیار مورد اهمیت قرار دارد؛ با شناخت اندیشه این متکلمان می¬توان فهمید که در تاریخ تشیع، چگونه از مسائل اساسی که در شناخت انسان از آغاز تا انجام وجود دارد، استفاده، تبیین و در برابر شبهات پاسداری شده است؛ آقا جمال خوانساری، از متکلمان برجسته شیعه در دوره پادشاهی صفویان، در اوج بروز اخباری گیری و نصگرایان، در ابتدا با بیان شاخت خداوند با استفاده از ادله عقلی به تبیین شناخت خدای تعالی پرداخته و اوصاف علم و قدرت او را با روش عقلی اثبات نموده و باقی اوصاف همگی به این دو صفت اصلی بازمیگردند و درواقع در تمامی مسائل اعتقادی جایی که نیازی به استفاده کلی از عقل و استدلالات آن نیست و نقل کفایت می¬کند، با همان ادله نقلی به تبیین می¬شود پرداخت؛ همچنان که پس از شناخت نبی با استدلال عقلی، می¬توان تمامی مسائل اعتقادی را به واسطه حجیت قول و فعل نبی، حجت دانست و پس از نبی نیز تا زمانی که امام؛ حتی امام غایب که با وجود علم موهوبی خداوند و عصمتی که خدا برای مقام امامت قرار داده و خود به علم خود او را انتخاب و جانشین نبی قرار داد؛ نه به انتخاب مردمی که مصلحت امور خود را نمی¬دانند، می¬توان تمام مسائل انسان را حجت دانست؛ و از همین رو جهان دیگری نیز، پس از مرگ ثابت می¬گردد، که رابطه مستقیم با دنیا دارد؛ زیرا هر آنچه که انسان با اختیار خود، در سرنوشتش رقم زند؛ اگر چه خدای تعالی با علم به مصلحت و حکمت از ان با خبر است؛ اما نتیجه تمام این انتخاب-ها را در عالمی غیر از این دنیا خواهد دید و تا زمانی که عفو یا بازخواست نرسیده است؛ ارواح و نفوس مجرد انسانی در گرو سنگینی اعمال فرستاده خود هستند؛ و البته برای گنهکاران که طلب آمرزش دارند؛ خداوند باب شفاعت را نهاده تا بتوانند با واسطه قراردادن انسان¬های صالح، خداوند از کرده ایشان درگذرد و در نهایت به زندگی ابدی، سرشار از خوشی برسند.

واژگان کلیدی : آقاجمال، اندیشه¬های کلامی، علم کلام اسلامی، خوانساری.