فلسفه اسلامی

بودن بهتر است يا نبودن: بررسي انتقادي ديدگاه ديويد بناتار بر مبناي حكمت صدرايي

بودن بهتر است يا نبودن: بررسي انتقادي ديدگاه ديويد بناتار بر مبناي حكمت صدرايي

نام نویسنده : لعياسادات عيوضي

سطح : سطح 3

رشته تحصیلی : فلسفه اسلامی

استاد راهنما : علیرضا آل بویه

تاریخ دفاع : 1402/6/21

چکیده پایان نامه : یکی از مسایل حائز اهمیت در جهان امروز فرزندآوری و پیامد آن ازدیاد یا کاهش جمعیت است که دیدگاه‌های گوناگونی درباره‌ آن از سوی فیلسوفان اخلاق کاربردی مطرح شده است. یکی از آن‌ها دیدگاه‎ «زایش‌ستیزی» دیوید بناتار است. به اعتقاد او، هر کس با به دنیا آمدن همواره با آسیب‌های جدی از جمله بیماری، گرسنگی، قطعی عضو، امیال بی‌پایان و در نهایت مرگ مواجه است و او با توجه به این مصیبت ها می‌کوشد «غیراخلاقی بودن فرزندآوری» را اثبات کند. به گفته او اکنون که ما بدون اراده خود به این دنیا وارد شده‎ایم، مجبور به ادامه زندگی هستیم، ولی باید از ورود افراد دیگر جلوگیری کنیم تا آن‌ها دچار مشکلات و مصیبت‎ها نشوند. به عقیده وی «زندگی ارزش آغاز‌کردن ندارد» و این مطلب با «زندگی ارزش ادامه‎دادن ندارد» متفاوت است. بناتار برای اثبات ادعای خود، از استدلال عدم تقارن لذت و درد بهره می‌جوید. بناتار با تکیه بر دیدگاه همواره همراه آسیب بودن وجود تصریح می‌کند «بهتر است هیچ انسان و حتی هیچ موجود با شعور و با احساسی وجود نداشته باشد» و بدین‌صورت نظریه مشهور «انقراض نسل بشر» را پایه‌گذاری می‌کند. وی با اینکه موافق وقوع سریع انقراض است، اما با نابودی دسته جمعی آن‌ها مخالف بوده و تأکید دارد فقط افراد جدید به صحنه وجود وارد نشوند، تا انقراض به تدریج صورت گیرد. به عقیده وی خودکشی روش مناسبی برای تحقق این هدف نیست و حال آنکه یکی از لوازم دیدگاه انقراض نسل بشر است.. او کسب آگاهی را شرط هویت و موجودیت انسان دانسته و معتقد است سقط جنین لازمه دیدگاه «زایش‌ستیزی» و در نهایت «انقراض نسل بشر» می‌باشد. با توجه به نفوذ و تأثیر‎گذاری این دیدگاه از یک سو و مغایرت «زایش‌ستیزی» و «انقراض نسل بشر» با قانون طبیعت و مخالفت با هدفمندی خلقت و برتری و ارزش و کرامت ذاتی انسان از سوی دیگر، در این پایان‌نامه در صدد بررسی و نقد دیدگاه بناتار هستیم و با بیان برخی اشکالات دیدگاه وی از جمله نقص در هستی‌شناسی و انسان‌شناسی در صدد اثبات ناکارآمدی استدلال‌های او هستیم. در پایان اثبات می‌شود که انسان دارای ارزش و کرامت ذاتی بوده و فرزندآوری چون خلق ارزش است، ذاتاً دارای ارزش می‎باشد.

واژگان کلیدی : : بناتار، وجود، آسیب، لذت و درد، فرزندآوری، انقراض، سقط‌جنین

پیمایش به بالا