نام نویسنده : رضوان عظیمی

سطح : سطح 3

رشته تحصیلی : کلام اسلامی

استاد راهنما : محمد مهدي گرجيان

تاریخ دفاع : 1400/3/12

چکیده پایان نامه : امربین الامرین و نقش قضا و قدر در افعال و آثار انسانی از غامض ترین مباحث عقیدتی است که بسیاری از عقلای عالم در درک و فهم آن به بیراهه رفته و پیدایش گروههایی چون جبریه و مفوضه را باعث شده اند؛ لذا در این مقاله بر آن شدیم که این مسئله را از دید و منظردو عالم و عارف بزرگ امام خمینی و علامه طباطبایی رحمه الله علیهم مورد بررسی قرار دهیم ؛ در توضیح مختصر، انسان دارای دو جهت وجود و ماهیت است که وجود واقعی، و ماهیت سایه‏ای از واقعیت و دنیایی و دنی است، حال این وجود که مبداء تاثیر است خود عین ربط به حضرت حق است و تناقض در اینجا رخ می‏نماید که وجودی که غیر مستقل است چگونه مبداء تاثیر است؟ اهمیت پاسخ به این سوال در مباحث عقیدتی آنقدر زیاد است که کسی که تفکری صحیح نسبت به آن نداشته باشد دنیا و آخرتش را تباه کرده است؛ چرا که جبری خود را رها در سرنوشت می‏داند و کوششی برای زندگی مادی و معنوی خود نخواهد کرد و تفویضی نیز خود را مختار مستقل و خدای دیگری می‏شمارد. در پاسخ به این پرسش علامه ره بیشتر با دیدی نقل گرایانه و کلامی و فلسفی و امام ره علاوه بر اینهااز منظر عرفانی نیز به اثبات امربین الامرین پرداخته اند وهردو بزرگ با طی مسیری گاه همسان و گاه مغایر به این نکته رسیده اند که: امربین الامرین یعنی اضطرار در عین اختیار و اختیار در عین اضطرار؛چرا که تمام مبادی آثار متقوم به حق اند و مشیت مخلوق ظهور مشیت حق متعال و عین ربط وتعلق به مشیت اوست هر چند در بند اختیار مخلوق. ودر بیان عرفانی، آمیختن عشق با جبر یا تفویض، اهانت و سوء معرفتی نسبت به عشق است چرا که کسی که به درجه‏ای از عشق و محبت خداوند رسیده است و هیچ جدایی و دوئیتی بین خود و خدا نمی‏بیند، خداوندواختیاراتش، عین اختیار او می‏شود. پس تمام چون و چراها و تكلف‏های کلامی در یک رابطه محبت آمیز ذوب خواهد شد.

واژگان کلیدی : علامه طباطبایی، امام خمینی، امر بین الامرین