نام نویسنده : رقيه محمدي
سطح : سطح 3
رشته تحصیلی : فلسفه اسلامی
استاد راهنما : عباس ایزدپناه
تاریخ دفاع : 97/11/15
چکیده پایان نامه : مساله‌ای که در این نوشتار مورد بحث واقع شده، این است که در مقابل رویکردی که بر نیازمندی باور به خدا به استدلال و اثبات اصرار می‌ورزد، چه رویکرد‌هایی وجود دارد؟ در پاسخ به این سوال، هفت رویکرد وجود دارد که قائل به بی نیازی باور به خدا از هر گونه استدلال و اثبات است. البته رویکرد دیگری نیز وجود دارد که اساسا وجود خدا را قابل اثبات و برهان پذیر نمی داند. این رویکرد در این نوشتار مد نظر قرار نگرفته و صرفا هفت رویکردی که قائل به بی نیازی اند مورد بررسی قرار گرفته است. اولین رویکردی که مورد بحث واقع شده «ایمان‌گرایی» است. ایمان‌گرایی با دو شاخه افراطی و معتدلش مورد بحث قرار گرفته و در آن به دیدگاه کرکگور و ویتگنشتاین پرداخته شده است. دومین رویکردی که مورد بررسی قرار گرفته، «معرفت‌شناسی اصلاح‌شده» است که در آن به طرح دیدگاه پلنتیگا پرداخته و باور به خدا به خاطر باور واقعا پایه بودن، بی‌نیاز از هر گونه استدلالی قلمداد شده است. سومین رویکردی که مورد توجه قرار گرفته، «تجربه دینی» است. در این رویکرد، سراغ دیدگاه آلستون رفته‌ایم و با بررسی مدعای وی، مبنی بر ادراکی بودن تجربه عرفانی، بی‌نیازی باور به خدا برای دارنده چنین تجاربی به اثبات رسیده است. فصل بعدی، رویکرد «فطری بودن باور به خدا» به خود اختصاص داده است. در این فصل، ابتدا فطرت از منظر عقل در دو گام مورد توجه واقع شده است: در گام نخست، اصل فطری بودن این باور را نشان داده شده و در گام بعدی، واقع‌نمایی این باور را مورد کنکاش قرار گرفته است و در ادامه، همین مساله از منظر متون قرآنی و روایی مورد عنایت قرار گرفته و معلوم شده که بر اساس آیات و روایات، مقصود از معرفت فطری معرفتی است که پیش از خلقت به انسان عطا گردیده است. در ادامه، چند رویکرد به صورت اجمالی در یک فصل مورد بحث واقع شده است: ابتدا رویکرد معرفت اضطراری از ناحیه متکلمین مورد بحث شده و معلوم گردیده که این همان معرفت فطری است. سپس رویکرد بدیهی بودن وجود خدا که توسط علامه طباطبائی مطرح شده، مورد توجه قرار گرفته و اشکالاتی بر این دیدگاه وارد شده است. آخرین رویکردی که در این مقال مورد عنایت قرار گرفته «مصحلت اندیشانه» است که توسط پاسکال و ویلیام جیمز طرح گردیده است. همچنین، اشکالات وارده بر این دیدگاه پاسخ داده شده است.
واژگان کلیدی : براهین اثبات خدا، ایمان‌گرایی، معرفت‌شناسی اصلاح‌شده، تجربه دینی، شناخت فطری، معرفت اضطراری، بدیهی بودن وجود خدا، بی نیازی از استدلال