زهرا محمودی

چکیده

فهم و تفسیر متن، فرایندی است که عوامل متعددی در آن اثرگذار است. این نوشتار بر آن است از میان عوامل مؤثر در این فرایند، به بررسی نقش فرهنگ مفسر در آن بپردازد. به این منظور با مطالعه تطبیقی هرمنوتیک فلسفی گادامر و تفسیر موضوعی شهید صدر، نقش فرهنگ در فرایند فهم متن بررسی می‌شود. ضمن وجود مشابهت‌های الگویی میان این دو نظریه، تفاوت‌های عمده‌ای بین آن ها وجود دارد. هرمنوتیک فلسفی گادامر صرفاً با هدف ارائه فهم امروزی از متن، به بررسی آثار فرهنگ در فرایند فهم متن می‌پردازد، اما شهید صدر با نگاه کلان و تمدنی خود، ضمن ارائه تفسیر عصری از قرآن، با مسئله‌شناسی کلان و استخراج نظریه و نظام از قرآن، به ساخت تمدنی جامع بر مبنای قرآن می‌اندیشد که از این جهت می‌توان تفسیر او را تفسیر تمدنی دانست.

واژگان کلیدی: فرهنگ، هرمنوتیک، فهم، تفسیر تمدنی، شهید صدر، گادامر.