رقیه انصاری

چکیده

جایگاه خانواده به ویژه حقوق زوجین همواره مورد توجه و از ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار گرفته و احکام شرعی و حقوقی و هم­چنین توصیه های اخلاقی فراوانی در این عرصه وارد شده است. درموارد متعددی به جهت حفظ ضابطه های حقوقی در خانواده اسلام دستورات ارزشی و اخلاقی را وارد این حوزه نموده است. نظر به جامعیت دین اسلام درحوزه اندیشه، عمل و ارزش در جهت نیل انسان به سعادت، زمینه معرفتی و ارزشی از جایگاه بالاتری نسبت به جنبه رفتاری وحقوقی قرار دارند هم­چنین اخلاق و حقوق هرچند ابعاد متفاوتی در حیات انسان دارند لکن اخلاقیات تقدم بر قوانین حقوقی دارند. این امر در ساحت خانواده با وضوح بیشتری نمود دارد به گونه ای که هر جا جنبه حقوقی مطرح شده ردّ پای اخلاق نیز دیده می شود. این پژوهش در جهت تبیین تعامل حقوق و اخلاق و با هدف معیارسنجی میان ان دو در روابط خانوادگی زوجین ساماندهی شده است و درصدد پاسخ به این سوال است که در محدوده روابط زوجین حقوق مداری اصالت دارد یا اخلاق مداری ودیدگاه اسلام درجهت استحکام نظام خانواده تمایل به کدام سو بوده است. البته اهداف دیگری نیز قابل پیگیری است که شامل: تبیین تفاوت اخلاق و حقوق، بررسی ترتّب حقوق و اخلاق درحوزه خانواده، تبیین حقوق واجب زن و مرد در عرصه خانواده. روش این پژوهش توصیفی کاربردی و در برخی موارد تحلیلی است. آنچه ازاین پژوهش حاصل شد اینکه در روابط زوجین دیدگاه اسلام بر اخلاق مداری است هرچند به جهت حفظ بنای خانواده خطوط قرمز حقوقی را معین نموده است.

واژگان کلیدی: حقوق، اخلاق، خانواده، زوجین، تکلیف، اخلاق‌محوری، حقوق مداری.