سمانه وفایی

چکیده

از پیش فرض های مفسر برای تفسیر قرآن مبتنی بر الفاظ آن، حجت داشتن معنای ظاهری آیات است و این مبنا لازمه امکان فهم قرآن است. «ظواهر» از ادلة ظنی اند که عقلاً حجت اند و شارع مقدس نیز به آن‎ها اعتبار بخشیده است. آیات قرآن برای بیان مراد خود، بر حجیت فهم عقلا از ظاهر کلام تکیه نموده اند. به رغم بدیهی به نظرآمدن این بحث، انکار جدی حجیت ظهورات آیات توسط اخباریان، به استدلال اصولیان برای اثبات آن منجر شده است. آیت الله فاضل(ره) به عنوان فقیهی اصولی و دغدغه‌مند در خصوص تدبر در قرآن، به بررسی و نقد ادله منکران اثبات حجیت ظهورات قرآنی پرداخته است. از مطالعة آثار ایشان و تحلیل نظریات وی چنین به دست می‌آید که معظمٌ له استدلال منکران را ناقص دانسته و برای اثبات حجیت ظهورات، ضمن استدلال با تحدی قرآن، به ادله قرآنی، روایی و عقلی استناد کرده است. از نظر ایشان حجیت ظهورات آیات قرآن، مشروط به فحص از قرائن منفصله و عدم انصراف کلام از معنای ظاهر است.

واژگان کلیدی: حجیت ظهور، آیت الله فاضل، اخباریان، ادله ظنی.