سکینه فرزانه گیلارلو
بارزترین شاخۀ علوم قرآنی، موضوع اعجاز و به تبع آن، بررسی در حیطۀ همانندآوری و دعوت به تحدی بوده است. مسئله انحصار تحدی در وجه بلاغت، به‌عنوان یکی از وجوه تحدی، درطول تاریخ مورد تضارب آرا و اختلاف دانشمندان قرارگرفته است. روشن شدن این مسئله، موجب توسعه قلمرو تحدی و پاسخ به شبهات شده است. عده‌ای از محققان براساس شرایط عصر نزول، درک و ظرفیت مخاطبان آن عصر، تنها وجه تحدی را جنبه بلاغت دانسته‌اند و عده‌ای دیگر در مقام پاسخ به این گروه برآمده و انحصار تحدی بر یک وجه را موجب محدودیت در قلمرو تحدی قرآن دانسته‌اند، زیرا این امر با هدف نزول قرآن همخوانی ندارد. در این میان، قرآن‌پژوهانی همانند آیت‌الله فاضل(ره) نظریه میانه‌ای را برگزیده و قائل به تفکیک در آیات تحدی شده است و با تحلیلی درخور توجه درصدد بیان مسئله برآمده اند. مقاله حاضر پس از بیان آرای دانشمندان، مبنای نظری آیت‌الله فاضل(ره) را در انحصار تحدی بلاغی آیات 38یونس و 13و14 هود بررسی کرده و در ادامه به ارزیابی دیدگاه‌ها پرداخته است.
واژگان کلیدی: اعجاز، تحدی، بلاغت، فاضل لنکرانی.