عالیه جان نثاری

چکیده

اصطلاح «حقوق» که گاهی مترادف «تشریع» به کار می رود، به معنای وضع قوانین الزام آور برای ایجاد نظم در روابط اجتماعی افراد جامعه است. منظور از اعجاز حقوقی قرآن نیز اعجاز تشریعی آن نیست، بلکه وجه خاصی از آن است. در بیان آیت الله محمد فاضل لنکرانی (ره) تصریحی بر تمایز این دو مفهوم نیست، اما بررسی ادله ایشان در جهت اثبات اعجاز تشریعی قرآن نشان می دهد که این ادله بر اعجاز حقوقی مصطلح نیز دلالت دارد. در نوشتار حاضر با گردآوری اطلاعات به‎صورت کتاب‎خانه ای، به روش توصیفی ـ تحلیلی تلاش گردیده که براساس ادله موجود در آثار ایشان نشان داده شود اعجاز حقوقی به سبب امری از داخل قرآن و مربوط به «کلامٌ بِما هُوَ لَهُ اَثَرٌ وَ ثَمَرات» است. دسته‎ای از این ادله با استناد به وضع قوانین قرآن برای جامعه ‎سازی، ثمرات حقوقی قوانین قرآن را اثبات می نماید و دسته‎ای دیگر با استناد به ارائه قوانین قرآن توسط فردی امّی، تناسب با فطرت و توانایی های انسان همراه ضمانت های اجرایی اساسی، یکتایی نظام حقوقی قرآن را ثابت می کند. مجموع این دو دسته دلیل، اعجاز حقوقی قرآن را مبتنی بر ادلّة آیت الله فاضل(ره) نشان می دهد.

واژگان کلیدی: حقوق، معجزه، اعجاز تشریعی، اعجاز حقوقی، آیت الله فاضل(ره)