نام نویسنده : حمیده شریفی
سطح : سطح 3
رشته تحصیلی : فلسفه اسلامی
استاد راهنما : محمد علي مبيني
استاد مشاور : عليرضا آل بويه
تاریخ دفاع : 95/04/13
چکیده پایان نامه : یکی از پرسش های اساسی در فلسفه ی اخلاق، پرسش درباره ی معنا و معیار ارزش اخلاقی است. مقصود از اصطلاح «ارزش اخلاقی» در این نوشتار، کاربرد خاص آن است که صرفاً شامل مفاهیمی هم چون خوب و بد می‌شود و از این رو، به مفاهیم الزامی مانند باید و نباید و امثال آن نمی پردازد. هدف از پرسش مذکور، یافتن تبیینی معقول و قابل دفاع از خوبی و بدی اخلاقی در دو حوزه ی معناشناسی و وجودشناسی است. عالمان مسلمان در دوران معاصر، نظریات متعددی در باب ارزش اخلاقی مطرح کرده اند که تعدادی از آن ها عبارت اند از: 1. مطابقت با آرای عُقلا (مشهور دانستن خوبی و بدی اخلاقی)؛ 2. مطابقت با قوانین تشریع شده؛ 3. ملائمت با قوه ی عاقله؛ 4. ملائمت با من عِلوی؛ 5. تناسب با کمال مطلوب؛ 6. تناسب وجودی. در نوشتار حاضر، تلاش شده است تا حدّ امکان، حیث معناشناختی نظریه های مذکور از حیث وجودشناختی شان تفکیک شود و سپس، هر یک از آن ها به طور جداگانه مورد نقد و بررسی قرار گیرد. به نظر می رسد مهم ترین عنصر معنایی ارزش اخلاقی که تحسین پذیری و تقبیح پذیری استقلالی آن است، در اکثر دیدگاه ها مغفول مانده است. علاوه بر این، نظریه های مطرح شده از سوی متفکران اسلامی به لحاظ وجودشناسی با اشکالات قابل توجهی روبرو هستند که می بایست پاسخ مناسبی برای آن ها فراهم شود. با این وجود، می توان با کمک نظریه ی تناسب وجودی تا حدودی از مشکلات پیشِ رو کاست و در عین حال، معیاری مشترک برای تمام خوب ها و بدهای اخلاقی در نظر گرفت.
واژگان کلیدی : ارزش، اخلاق، خوبی، بدی، حسن، قبح.