راه‌هایی ساده برای افزایش خلاقیت کودکان
خلاقیت و نو‌آوری از محورهای اصلی پیشرفت و ترقی است؛ تلفن، هواپیما، رایانه و بسیاری دیگر از امکانات ما محصول ذهن خلاق بشر است. افزون بر این، انسان امروزی برای حل مسائل و مشکلاتش هم به خلاقیت نیازمند است. بروز خلاقیت در هر سنی امکان دارد و هر فردی می‌تواند به طور خلاقانه از استعدادهایش استفاده کند به شرط آن‌که در دوران کودکی استعدادهایش درست پرورش یافته باشند. در سطرهای زیر به برخی شیوه‌هایی که به افزایش خلاقیت کودکان منجر می‌شوند، اشاره می‌کنیم:
1. سعی کنید سؤالات تازه در ذهن کودک ایجاد کنید. بهتر است آموزش کودک نیز به گونه‌ای باشد که ذهن او به سوی سؤالات تازه هدایت شود. به هنگام پاسخ‌گویی به سؤالات کودک نیز بکوشید او را به سوی فضا‌های جدید راهنمایی کنید.
2. حس کنجکاوی کودک را پرورش دهید. برای این‌کار باید ابتدا به سؤالات او پاسخ مناسب و صحیح بدهید. پاسخ‌های کوتاهِ «بله، نه» هیچ‌گاه نمی‌تواند ارتباط کاملی میان سؤالات کودک و معلومات قبلی او برقرار کند. او با پرسیدن از شما به عنوان بزرگ‌تری که خیلی چیزها را می‌داند، می‌خواهد ذهن تشنه خود را سیراب کند. مطمئن باشید در حین این سؤال و جواب‌ها غالباً افکار و ایده‌های مفیدی برای گفت‌وگو و مباحثه پیدا می‌شود.
3. با فرزندتان گفت‌وگو کنید. والدین و مربیان کودک باید درباره امور و مسائلی که به او مربوط می‌شوند، حتی درباره مسائل مدرسه و امور داخل خانه که دخالت و همکاری کودک در آن کارها لازم است از او نظر بخواهند و درباره عقاید و نظراتش مانند بزرگترها بحث و گفت‌وگو کنند.
4. به عقاید جدید بچه‌ها احترام بگذارید. کودکانی که به نوعی خلاقیت آنها برانگیخته شده، روابط و مفاهیمی را می‌بینند و درک می‌کنند که ممکن است والدین و مربیانشان به آن توجهی نداشته باشند. تشویق کودکان به بیان عقاید نو و جدید باید همیشه مورد توجه والدین و مربیان باشد.
5. از مراقبت‌ها و دخالت‌های بیش از حد بپرهیزید. یکی از ویژگی‌های افراد خلاق این است که توانایی‌شان را در انجام کارها به کار می‌گیرند. والدین و مربیان باید توانایی کودک را زنده نگه دارند و به آنها اجازه دهند که گاهی مطابق ذوق و سلیقه خود، اشیاء را کشف کنند. مراقبت‌های بیش از حد بزرگترها، قابلیت یادگیری مبتکرانه آنها را ضعیف می‌کند.
6. از فرزندتان بخواهید که اشیاء و امور نیمه‌تمام را تکمیل کند. جملات ناتمام و داستان‌های ناکامل، نقاشی‌ها و تصاویر نیمه‌تمام و حتی اشیاء ناقص را کامل کند. برای او اسباب‌بازی‌هایی بخرید که خودش بتواند آنها را به یکدیگر وصل کرده و شکل‌های مختلفی بسازد.
7. کودک باید اشیاء را از نزدیک مشاهده و لمس کند. او افزون بر مشاهده، باید اشیاء را لمس کند زیرا دیدن به تنهایی، کنجکاوی کودک را ارضاء نمی‌کند. کودکانی که از لمس کردن اشیاء محروم می‌شوند توانایی کشف و اختراع را از دست می‌دهند. در حالی‌که مشاهده همراه با لمس کردن اشیاء، آنها را در بازی‌های خیالی، اختراعات و پاسخ‌گویی به آزمون‌های خلاقیت کمک می‌کند. به کودک اجازه دهید وسایل بی‌خطر خانه را لمس کند. به‌ویژه که او از بیرون کشیدن وسایل آشپزخانه از داخل کابینت‌ها و بازی با کاسه و بشقاب و قابلمه لذت زیادی می‌برد.
8. برای کودک، همیشه کیک و کلوچه، لباس و شیرینی خاصی نخرید. کودک را تشویق کنید تا در خرید لوازم‌التحریر، خوراک و پوشاک، انواع مختلف آنها را امتحان کند. شما هم از خرید کالاهای تکراری و یکسان دوری کنید.
9. کودک را همیشه از یک مسیر خاص به خانه نبرید. زمانی که با او بیرون می‌روید هنگام برگشت به خانه برای او توضیح دهید که حالا می‌خواهیم از یک راه جدید به خانه برگردیم. او به این شیوه می‌فهمد که برای رسیدن به یک هدف راه‌های مختلفی وجود دارد، نه یک راه ثابت و همیشگی.
10. به او توضیح بدهید که از وسایل مختلف برای چه کارهایی استفاده می‌کنند. سپس از او بپرسید که به نظر تو دیگر چطور می‌شود از این وسیله استفاده کرد؟
11. او را به جاهای جدید ببرید؛ موزه‌ها، نمایشگاه‌ها و پارک‌ها. به کودک اجازه دهید که مکان‌های مختلف را از نزدیک بشناسد.
12. برای تزئین اتاق کودک، از ذوق و سلیقه خودش استفاده کنید. از کودک بخواهید هر چند یک‌بار جای وسایل اتاقش را عوض کند.
13. اگر کودک دوست دارد روی دیوار نقاشی کند، یک کاغذ بزرگ روی دیوار اتاقش بچسبانید و آن‌گاه به او بگویید روی این کاغذ هر چه دوست دارد، بکشد.
مطمئن باشید با تلاش خود برای پرورش خلاقیت کودکتان به آنها هدیه‌ای با ارزش برای تمام عمر می‌دهید.
به کوشش زینب جعفری